Mindert Wilstra werkte als boerenknecht, dijkwerker, fabrieksarbeider en tuinman. Daarnaast was hij een verhalenschrijver, schilderde hij en maakte beelden en plaquettes. Vaak beeldde hij volksfiguren, uit en dieren, de wereld om hem heen.
Dat zie je in het reliëf met rundvee in Readtsjerk* en de hond aan de voeten van de Skeper of scheper. Deze schaapherder of schapenhoeder staat in de permanente beeldenroute in Ooststellingwerf. Dichterbij staat zijn ‘Fierljepper’ bij particulier in Ryptsjerk en in Noardburgum staat het in Aldtsjerk gemaakte beeld dat wel ‘Oude man met verpleegster’ genoemd word. Mindert Wilstra kwam op 2 juli 1915 ter wereld in het dorpje Waskemeer dat tot 1964 Haulerwijk Boven en Haulerwijk Beneden heette.
TALENT
Mindert bezocht de in 1920 opgerichte school met de lange naam ‘School van de Vereniging voor Christelijk Nationaal Lager Onderwijs te Haulerwijk Boven’. Het was de meester al wel opgevallen dat de jongen Wilstra echt talent had voor tekenen. Helaas was er geen gelegenheid om dat talent verder te ontwikkelen op een Kunstakademie of een school voor tekenleraren. Voor een familie van boerenarbeiders die al generaties in arme grond ploeterden om voldoende te kunnen verdienen voor hun levensonderhoud was dat onmogelijk. In de klassenmaatschappij van die tijd was een opleiding tot tekenleraar of kunstenaar niet weggelegd voor kinderen met deze achtergrond. Zijn loopbaan begon met werken op het land. In die tijd was er veel meer werk dat handmatig werd uitgevoerd dan nu en je werkte van vroeg tot laat. Mindert zou wel die discipline aanhouden en zijn hele leven vroeg opstaan en hard werken, zoals in de tijd dat hij op het land zwoegde.
REALIST
Een van de zonen van Mindert, de bekende polsstokspringer, Oud-fierljepper Evert Wilstra, vertelde dat de vader van Mindert het idee had dat hij boven de wet stond, graag plezier maakte en het niet zo nauw nam. Het gevolg was dat Mindert, die dertien broers en zusters had, een realist is geworden en zijn eigen kinderen ook zo opvoedde. Vader Mindert was zoals velen in die tijd in armoede opgegroeid, maar raakte daar niet verbitterd door. Mindert bleef altijd een dankbaar man. Dat hij later in zijn leven toch nog tijd en gelegenheid had om zelf kunst te kunnen maken en verhalen te schrijven die in diverse kranten zijn gepubliceerd, maakte hem gelukkig.
KLEI VOOR HET OPRAPEN
Mindert woonde later in Blessum, in de voormalige gemeente Menaldumadeel, in Fries Menameradiel. Per 1 januari 2018 is de Menameradiel samen met de gemeenten Franekeradeel, het Bildt en een deel van Littenseradeel opgegaan in de nieuwgevormde gemeente Waadhoeke. In dit gebied en aangrenzende gemeente Noordoostpolder wonen ook nu nog professionele pottenbakkers. Een aantal gebruikt voor verschillende werkstukken nog klei die afkomstig is van de wadden en het gebied rond Blessum. Een buurjongen van Mindert was huisschilder en boetseerde van alles in zijn vrije tijd. Hij gebruikte ook klei uit de omgeving. Mindert wilde dat ook proberen.
ONTWIKKELEN
Na het zien van het werk van zijn buurjongen begon Mindert zelf te kleien. Hij gebruikte net als zijn buurjongen materiaal dat in de omgeving voor het oprapen lag. Zijn materiaal koste hem niets en dat gaf hem de vrijheid om het beelden maken serieus aan te pakken, zonder zorgen of er genoeg materiaal was. Hij leerde zijn materiaal klei steeds beter kennen en technisch ontwikkelde hij zich gaandeweg. Het beviel hem goed. Mindert bleef boetseren toen hij bij Philips werkte in Drachten en in die plaats woonde en ook toen hij op De Klinze werkte en in Aldtsjerk woonde.
STEENFABRIEK SCHENKESCHANS
Mindert liet in de tijd dat hij in Menameradiel woonde zijn steeds beter gelukte massieve werkstukken in Leeuwarden bakken. Daar stond toen de ‘B.V. Steenfabriek Schenkeschans’ waarvan de Ovennaam Schenkenschans luidt. Op het voormalige fabrieksterrein herinnert een monument nog altijd aan de in 1980 opgeheven fabriek aan het Bisschopsrak. Het bestaat uit een historisch element, namelijk een deel van de muur van de voormalige fabriek met daarin een portretplaquette waarop André de Vries is afgebeeld. Hij was directeur van de steenfabriek in de periode 1903-1935. De beelden die hij in Aldtsjerk maakte zijn daar gebakken.
Tekst: Gerhild van Rooij uit Aldtsjerk
FOTO’S
Met dank aan Evert en Willem Wilstra voor de foto’s 1 t/m 3 uit het familiearchief met werk van hun vader Minder wilstra.
1. Detail beeld Skeper gezicht;
2. Detail beeld Skeper, hond aan de voeten van deze schaapherder,
3. Beeld Fierljepper in particuliere tuin
4. Impressie beeld bij Toutenburg, Noardburgum (historische foto met dank aan Toutenburg)
*zie beschrijving in Kunst in de Trynwâlden 26. Mindert Wilstra op de Klinze in Aldtsjerk, deel 1.
