Langs de Singel achter de Ulbe van Houtenstrjitte is het heerlijk wandelen. In het voorjaar schemert er altijd van alles door de bomen dat in de zomer achter het loof verborgen gaat. Die afwisseling maakt het hier wandelen extra aantrekkelijk, mede omdat er zelfs op de gure, grijze dagen of bij regen- en windvlagen altijd wel wat kleur te zien is.
ZWERFKEI
De Singel is officieel een fietspad, maar wordt ook wel gebruikt als wandelpad. Vanaf dit pad is een lange gevel van de basisschool Thrimwalda te zien. In het midden van die gevel is er een zogenaamde blinde muur, deze wordt geflankeerd door geveldelen met grote schoolraampartijen. In die ramen spiegelen de bomen van de singel en de lucht erboven. De in februari nog kale takken, stammen en kruinen lijken in die omkadering wel een lange serie grafische etsen. Voor de blinde gevel ligt, vanaf de weg gezien aan de linkerkant, een kleine zwerfkei. Het is een kei zoals er in de Trynwâlden wel meer naar boven zijn gekomen. Veel van die grote en kleine keien kregen een plaats op het land. Verderop aan de andere kant langs de Singel liggen enkele keien bij een boerderij.
NATUURLIJK
Voor de gevel van de school met de gemetselde regels van rechte bakstenen valt de natuurlijke vorm van de kei extra op. De kei ligt ook hier direct op de grond, maar niet op aarde of gras. De grond is bestraat met gelijkvormige en in het gelid gelegde tegels. In deze gecultiveerde omgeving herinnert de natuurlijk gevormde kei aan de lange reis die deze heeft afgelegd. Tijdens die reis zijn alle scherpe hoeken, kanten en breuklijnen afgesleten. De kracht van de stroom waarop de steen is meegevoerd heeft die gepolijst. De meeste zwerfstenen in de Trynwâlden zijn tijdens de ijstijd uit Scandinavië naar hier gekomen.
ZWERFKEI
De zwerfstenen of -keien zijn ooit losgebroken uit een rotswand. Daarna zijn ze voortrollend of denderend omlaag gerold en in een stroom steeds verder voortgestuwd om veel zuidelijker te blijven liggen en soms weg te zinken. Die weggezakte stenen komen bij bewerkingen van het land wel naar boven of ze worden uit rivierbeddingen omhoog getakeld. Ook bij de aanleg van wegen, het bouwrijp maken van kavels en bij andere bouwwerkzaamheden worden wel zwerfkeien uit de grond gehaald. De kleine zwerfkei ligt nu stil op dit plein en is ook met stormen van de afgelopen dagen niet verder gerold, net zoals de zwerfkei voor …… bij de haven van Mûnein kreeg de kleine kei bij de school een andere, culturele bestemming. Het is heel passend dat die kleine kei bij de gevel ligt waarop een klimmuur te zien is.
KLIMMUUR
Vanuit de verte is die speelwand net een abstract reliëf. Het geheel is speels, maar blijft dankzij de vorm van de gevel ingekaderd. Zeker op de grijze winterdagen zorgt de wand voor een uitbundig kleuraccent tijdens een wandeling lans de singel en dit wordt benadrukt door de sobere weerspiegelingen in de raampartijen ernaast. Elke vorm is anders en dat maakt het interessant om naar de wand te kijken. De kei is ten opzichte van al die kleinere vormen een monumentale en minder uitgesproken vorm.
BOVENOP HET HEK
Aan het eind van de Singel met zicht op het eind van de Ulbe van Houtenstrjitte staat een dubbeltoegangshek bij een boerderij. Op de ruw houten delen waaraan de draaipunten zijn bevestigd ligt aan elke kant een kleine steen bovenop een gewone vierkante betonnen grindtegel. Ook die twee kleine zwerfstenen hebben een vorm waar niets rechts aan is. Ze lijken wel bij het landschap te horen, ook al liggen ze op het verder strak vormgegeven witte houten hek boven de grond. Achter die stenen tekent zich in de verte het coulisselandschap af. Het lijkt in deze tijd van het jaar wel een natuurlijk kantwerk. Vanaf de stam waaieren de bomen naar alle kanten uit en de transparantie tussen de takken en stammen geeft diepte aan het agrarische vergezicht. Wat zijn en blijven de Trynwâlden hier prachtig.
Tekst en foto’s (Klik op de foto voor een vergroting!)
Gerhild van Rooij uit Aldtsjerk
Foto 1. Zwerfkei en klimmuur van Basisschool Thrimwalda, gezien vanaf de Singel.
Foto 2. Detail van de klimmuur met kei en diverse gekleurde vormen in Gytsjerk.
Foto 3. Een van de keien op het dubbele toegangshek aan het eind van de Singel in Gytsjerk.
