...altyd nijsgjirrich!

In de Trynwâlden nr. 116. Lezing Tichelwurk Jan Faber en landschap vanuit Jan boppe-boot

In de maand van de geschiedenis vertelt Jan Faber uit Wyns over Tichelwurk, Stiens en Wyns. De lezing op donderdag 17 oktober 2024, begint om 20 uur en vindt plaats in de Nije Skalm, Ljipstrjitte 1, in Stiens. Stichting de Kulturele Tsjerke Wyns en documentatiestichting Leeuwarderadeel in Stiens organiseren de lezing gezamenlijk. Alle belangstellenden zijn van harte welkom bij deze gratis toegankelijke lezing.

Het Wynser Boek (HWB), Stichting Kulturele Tsjerke Wyns
In het kader van het project “Het Wynser Boek” (HWB) verzamelt een groep mensen , onder wie Jan Faber, al jaren informatie over de historie van Wyns en omstreken. In dit kader zijn lezingen gehouden in de Vituskerk op de terp achter eetcafé De Wynze, aan de Dokkumer Ee. Het is de thuisbasis van Stichting de Kulturele Tsjerke Wyns voor concerten en lezingen, bijvoorbeeld over de zuivelfabriek in Bartlehiem (HWB werkt aan een boek over deze voormalige fabriek in het culturele landschap aan de Ee). Een andere lezing belichtte de op natuurlijke wijze de nog altijd door het landschap slingerende Ee, waaraan de fabriek en ook Tichelwurk en het dorp Wyns liggen. De lezing van Jan Faber in Stiens maakt mede deel uit van het project HWN.
Cultuur en Landschap Trynwâlden, Noardlike Fryske Wâlden en Wetterwâlden
Bureau Schmidt en de Groningse kunstenaar-locatietheatermaker Sijas de Groot helpen stichting De Wetterwâlden om beelden te vinden van de identiteit van het gebied de Wetterwâlden. De Groot werkt samen met de Groningse (toneel-)schrijver- performer en (schrijf)docent Eise Ivo Smit. Tijdens een vaartocht hield het tweetal landschaps-identiteitsgesprekken met Jan Faber en Jan van der Leij (HWB), Wim Haalboom (Stichting Cultuur en Landschap Trynwalden) en ondergetekende, Gerhild van Rooij (idem en Gastheer Nationaal Park de Noardlike Fryske Wâlden). Faber en Van der Leij onderzoeken historische landschappen en industrie in Wyns en omgeving en in de rubriek In de Trynwâlden verschenen meerdere afleveringen over de geschiedenis van Wyns en omgeving.
Jan boppe boot van Jan van der Leij, Wyns
Het landschaps-identiteitsgesprek vond 19 september jl. plaats in de Jan boppe boot van architect en Friestalig auteur Jan van der Leij. De vier gesprekspartners vertrokken vanaf de stijger 50 meter achter Gast op Stal van Van der Leijt aan Wyns 28 (Wyns heeft geen straatnamen). De Groot en Smit stapten in Tichelwurk op vanaf de Wynser Oerset veerpontsteiger voor de tocht langs Wyns, Gytsjerk, de Aldtsjerkster Mar, Bartlehiem met voormalige zuivelfabriek en weer terug naar Tichelwurk en Wyns. De stiltes tussen de gesprekken waren gevuld met natuurgeluiden en vergezichten op het afwisselende landschap, met natuurschoon, vee, landerijen, huizen, dorpen, gehuchten, vogels, oude en nieuwe windmolens en sporen van oude industrie. De gebiedsverhalen gaven het geheel een extra dimensie.
Werkwijze Sijas de Groot en Eise Ivo Smit
Sijas de Groot ent Eise Ivo Smit belichtten hun werkwijze, haalden verhalen op bij alle aanwezigen en contactgegevens van personen en organisaties die mede een goed beeld kunnen geven op het gebied van natuur, landschap en cultuurhistorie. Ze hebben zich in dit gebied verdiept via informatie en verhalen en verschillende thema’s onderzocht. Wandelend en fietsend door diverse locaties hebben ze de sfeer in zich opgenomen en oral historie verhalen en kennis verzameld over de gebiedsgeschiedenis en de band van de vertellers en deskundigen met dit gebied onderzocht. Op basis van de verhalen, informatie, ontmoetingen en persoonlijke beleving wordt ‘de identiteit van de Wetterwâlden’ opgetekend waarmee Wetterwâlden wil doorbouwen om het gebied Wetterwâlden als aantrekkelijke attractie neer te zetten.
Tichelwurk, verteller Jan Faber
Faber en Van der Leij wezen beiden op de vanaf de Ee zichtbare sporen in Tichelwurk, een directeurswoning, perceelgrenzen en oude brug voor tichelwurkers, landschapsaspecten in het culturele landschap. Ze illustreren het ontstaan van het kleilandschap en de klei als grondstof voor de kleine baksteen of tichelindustrie. Ondergetekende voegde daaraan toe dat manen en vrouwen als Hannekemaaiers wel seizoenswerk vonden binnen het fysiek zeer zware tichelwerk van de vroege ochtend tot de late avond. Ze werden zeer karig beloond en accepteerden nog de hiërarchische houding van de uitbaters en eigenaren. In Stiens vertelt bevlogen verteller Jan Faber meer over het tichelwurk.

Trynwâldster Gerhild van Rooij uit Aldtsjerk (tekst en foto’s)

Foto’s
1. Jan der Lei stuurt de Boppe Jan, Jan Faber vertelt over de Ee en Tichelwurk,17.9.2024.
2. Regisseur kunstenaar Sijas de Groot en schrijver en schrijfdocent Eise Ivo Smit tekenen informatie op van vier gesprekspartners op de Boppe Jan,
3. De Groot en Smit ontvangen het grootformaat boekwerk “Toekomstvisie statige parken Trynwâlden” van Stichting Cultuur en Landschap Trynwâlden.

 

0 van 0