Klaas Bokma, beeldend kunstenaar uit Gytsjerk stelde in 2023 een heel eigen documentair kunstboek samen over het leven in zijn geboortedorp. In ruim vijftig pagina’s schetst hij in vlot getekende beelden een kleurrijk nostalgisch dorpsverhaal, dat herinneringen oproept en ontroert.
Herkenbare beelden
De paginagrote tekeningen in zijn boek “Stiens, een ode aan het dorp van mijn jeugd”, worden afgewisseld met aanvullende detailtekeningen, alles voorzien van summiere teksten en waar nodig pijlen, die naar het grotere geheel wijzen. De tekst duidt kernachtig de vele herinneringen aan het geboortedorp van de Gytsjerker Klaas Bokma. Het boek geeft meer dan een beeld van het leven in Stiens in de jaren vijftig-zestiger van de vorige eeuw, veel uitdrukkingen en bijvoorbeeld de werk- en vrijetijdskleding, sporten en feesten zijn ook herkenbaar voor mensen buiten Stiens. Het ijs op de sloten en vaarten hoorde in die periode nog bij de winters, de wegen soorten voertuigen waren anders. De dagelijkse bezigheden in huis of tuin, het werken op het land en het verhaal uit die tijd laten zien dat er in Stiens, Friesland en Nederland van alles veranderd is. Het boek is een ode geworden aan de regionale Friese en Nederlandse volksgeschiedenis uit de jaren vijftig-zestig.
Documentatiestichting Leeuwarderadeel
Het boek ‘Stiens, een ode aan het dorp van mijn jeugd’ is op een bijzondere manier tot stand gekomen. Klaas Bokma tekende voor de facebookpagina “Foto’s en verhalen uit (oud) Stiens” herinneringen. Die tekeningen zijn gepubliceerd in de plaatselijke krant en brachten de Documentatiestichting op het idee om ze in een boek te bundelen. De Documentatiestichting Leeuwarderadeel waaronder Stiens valt, schreef in 2023 in de krant dat het boek een prachtig beeld van leven en werken in Stiens geeft en vooral oud-Stiensers en oudere Stiensers er veel in konden herkennen.
Wassen in de tobbe en meer
Kunst-collega Klaas gaf me zijn boek cadeau na een bezoek aan de Herinneringstentoonstelling in 2023 van oud-collega Ton Aartsen in onze Galerie Bloemrijk Vertrouwen. De ‘anekdotische krabbels’ zoals Klaas zijn beeldverhaal noemt, bleken herkenbaar en authentiek, evenals de integraal van de genoemde facebookpagina overgenomen commentaren en reacties onder de schetsen. Zijn boek lag daarom in de zomer ter inzage en stond eind 2023 op de boekentafel in de galerie waar het veel reacties opriep. De gebouwen, straten en wegen zijn dan wel het meest herkenbaar voor Stiensers maar het ijs, de voetbalvelden, het kaatsen en de kermis hoort bij veel meer plaatsen evenals bijvoorbeeld het banden plakken, melken, fabriceren van beton, broodbakken en smeden. De ouderwetse, vaak pure producten van de kruidenier en opgerolde papieren rijksdaalders en je na een sportwedstrijd wassen in de tobbe (zinken teilen) in een cafézaal horen bij de oude tijd, evenals oude straatspelletjes.
Inspiratie en hersenbloeding
Klaas schreef me: “De oorsprong (va schetsen en boek) komt voort uit de respons van mijn broer Sake, die wegens een hersenbloeding halfzijdig verlamd is en zijn spraak is verloren, maar erg blij en verrast op reageert op onze getekende en gezamenlijk beleefde jeugdherinneringen.” Beelden en teksten kunnen van grote betekenis om contact te leggen en houden en het leven te verrijken. Het is prachtig dat dit boek ook die betekenis in zich draagt, of beter daaruit is voortgekomen. Ontroering geeft het leven kleur, ook wanneer gewoon praten niet meer kan, en dit boek kan die ontroering oproepen.
Tekst Trynwâldster Gerhild van Rooij, Aldtsjerk
Beeld
1. Klaas Bokma. 2023. “Stiens, een ode aan het dorp van mijn jeugd” (beeld en tekst).
2. Pagina 20 (schaatsen), zie 1.
3. Pagina 45 (café en sport), zie 1.
(Klik op onderstaande foto voor een vergroting op tablet of computer en het bepalen ven eigen snelheid.)