Op 30 april 2013 zijn in de dorpen in de Trynwâlden en de andere dorpen in de gemeente Tytsjerksteradiel Keningslinebeamen onthuld. Op woensdag 27 april 2022 is het sinds het aantreden van Koning Willem-Alexander voor de negende keer Koningsdag. 27 april is de dag waarop de verjaardag van Koning valt en in het hele land is die datum een dag vol feestelijke activiteiten, sportieve en culturele evenementen.
Er worden traditiegetrouw spelen, optredens en vrijmarkten georganiseerd waar ook de allerjongsten aan kunnen meedoen. De kroning van ons staatshoofd Z.M. Koning Willem-Alexander vond plaats op 30 april 2013, de dag waarop het voormalige staatshoofd H.M. Koningin Juliana, de oma van Willem Alexander, haar verjaardag vierde.
VAN KONINGINNEDAG NAAR KONINGSDAG
Sinds het aantreden van Juliana als Koningin der Nederlanden was 30 april Koninginnedag. In de regeringsperiode vanaf 1898 tot in 1948 tijd was haar moeder, Koningin Wilhelmina staatshoofd. In die periode viel Koninginnedag op 6 september, aan het eind van de zomer. Juliana heeft op Koninginnedag 30 april 1980 afstand gedaan van de troon. Haar dochter Beatrix heeft na de kroning tot Koningin bekend gemaakt dat de datum van Koninginnedag onder haar regeringsperiode niet haar eigen verjaardag zou zijn, maar 30 april. Haar eigen verjaardag viel in hartje winter, een Koninginnedag middenin de lente paste beter, dan zou er van alles buiten kunnen plaatsvinden voor jong en oud. Het aanhouden van de datum 30 april was natuurlijk ook een eerbetoon aan haar moeder Juliana. Bij de troonsabdicatie in 2013 van Beatrix en het aanvaarden van de kroon door Koning Willem Alexander veranderde de datum 30 april na 65 jaar in 27 april en kreeg Nederland na 115 jaar weer een Koningsdag in plaats van een Koninginnedag.
KRONINGSBOMEN
Onze gemeente Tytsjerksteradiel heeft in overleg met alle dorpen in de Trynwâlden en in de andere dorpen van de gemeente de kroningsdatum van Koning Willem Alexander op een natuurlijke manier langdurig gemarkeerd in de openbare ruimte. De gemeente heeft elk dorp een Keningsbeamlinde geschonken als Kroningslinde. In overleg met ieder dorp is vooraf een bepaalde plek aangewezen om de boom te poten. Bij elke geplaatste Koningslinde ter ere van de Kroning in 2013 staat een in cortènstaal uitgevoerd bord in de vorm van een lessenaar met daarop de Friese tekst
Keningslinebeam
Willem – Alexander,
30 april 2013
Net zoals bij andere Koningshuisbomen staat er geen achternaam of titel. In Burgum, de hoofdplaats van onze gemeente, staan op de markt meer Koningslindebomen de oudste is in 1898 voor Wilhelmina geplaatst en er staat ook een geboorteboom uit 2003 voor Amalia.
FRIESE NASSAU’S
Koning Willem-Alexander, zijn moeder Beatrix, oma Juliana, en overgrootmoeder Wilhelmina en de Koningen Willem I, Willem II en Willem III horen tot het Nederlandse Koningshuis. Dit Koningshuis zou er zonder de Friese Nassau’s niet geweest zijn. Met het overlijden van stadhouder Willem III in 1702 stierf tegelijk de Hollandse Nassautak uit. De Staten van Holland lieten in 1747 de toenmalige Friese stadhouder Willem Karel Hendrik Friso naar Den Haag komen. Hij werd als Willem IV de eerste erfstadhouder van de Republiek der Verenigde Provinciën. Willem IV was de enige zoon van Johan Willem Friso en prinses Maria Louise van Hessen-Kassel. Zij is in Friesland bekend als Marijke Meu of Muoike Meu en was zeer geliefd. Willem IV verliet na het aanvaarden van zijn erfstadhouderschap van de republiek het stadspaleis Stadhouderlijk Hof in Leeuwarden om in Den Haag het stadspaleis Huis ten Bosch te betrekken.
WILLEM ALEXANDER van ORANJE NASSAU
De kleinzoon van de erfstadhouder van de republiek Willem IV, was Willem I (1772-1843), de eerste Koning der Nederlanden uit het huis Oranje Nassau. Willem- Alexander stamt in directe lijn af van Koning Willem I af, via Koning Willem II en Willem III en de Koninginnen Wilhelmina, Juliana en Beatrix. De naam van Oranje is via voorouder Hendrik III van Nassau in de familie gekomen. Hendrik II trouwde met een dame uit Breda. Zij kregen het Franse prinsdom Orange in hun bezit waar de erfelijke titel ‘Prins van Oranje’ aan verbonden was. Toen de zoon van Hendrik III van Nassau van Oranje kinderloos stierf, is deze titel naar zijn Duitse neef Willem van Nassau overgegaan.
TEKST EN FOTOGRAFIE Gerhild van Rooij uit Aldtsjerk
Foto 1. Koningslinde in Mûnein voor Kroning Willem-Alexander, op plein Dr. Kijlstraweg hoek Jelte Binneswei, Mûnein
Foto 2. Cortènstalen tekstbord bij Keningslinebeam in Aldtsjerk
Foto 3. Keningslinebeam op gazon Jonkerspaed / Freuleleane in Aldtsjerk, gezien vanaf de Freuleleane
