De laatste etappe van de beroemde Friese11stedentocht loopt door onze prachtige Trynwâlden. De 11-steden zijn dankzij de legendarische Elfstedentocht op de schaats een toeristisch merk geworden en hebben velen geïnspireerd tot sportieve of artistieke prestaties. Delen van de Elfstedentocht door open water of langs het water brengen ook in de zomer veel plezier met zich mee.
CONNIE HARKEMA
De etappe van de tocht der tochten gaat vanaf Dokkum via de Aldtsjerker vaart met het prachtige klapbruggetje door de polder langs de befaamde elfsteden tegelbrug in Gytsjerk en komt via de Murk bij de Bonkevaart en finish terug in startplaats Leeuwarden. In 2007 kwam beeldend woordkunstenaar en voormalig journalist Connie Harkema in Friesland wonen en raakte geïnspireerd door de rijke Friese cultuur. Ze maakte 11 Elfstedenschilderijen van 50 bij 50 cm en bundelde die met evenveel toegankelijke gedichten over het ontstaan en de ontwikkeling van die steden. Tijdens Art Square Museumplein Amsterdam overhandigde ze De Geschiedenis van de Friese 11-Steden in Vogelvlucht aan schrijfster Lulu Wang en oud-directeur van het Van Gogh Museum, Alex Rüger. De bundel staat op de officiële elfstedensite.nl en de elf schilderijen zijn getoond in Duitsland (München), Frankrijk (Straatsburg), Nederland (Amsterdam, Lekkerkerk, Krimpen aan de Lek), België (Antwerpen), Denemarken (Kopenhagen), Zweden (Stockholm), maar pas in 2016 hing de serie in een buitenlocatie van Leeuwarden, daarna in Ameland en vervolgens in het WTC in Leeuwarden.
UIT DE STOEL
De 11-stedentocht schaatswedstrijd en tourtocht is afhankelijk van goed ijs, de jaarlijks georganiseerde toeristische 11-stedenwandel of fietsroutes en boottochten vinden plaats in warmere jaargetijden, maar iedereen kan het jaar rond zelf de elf steden en tussenliggende routes verkennen. Lezers reizen langs de caleidoscopische kunstwerken en informatieve mijmeringen over de elf steden met bijzondere gebouwen, erfgoed en historische momenten. De bundel van Harkema is een kijkboek en leidraad voor bezoek aan de Friese steden. In 2018, het jaar dat Leeuwarden een van de culturele hoofdsteden van Europa was, hing haar 1 bij 2 meter grote schilderij van alle elf steden in het WTC en kreeg de Elfstedenserie een prominente plaats in de binnenstad. Met de voorstelling Sloten nam Harkema deel aan de door het Fries Museum en Fryslân Culturele Hoofdstad (CH) georganiseerde slotmanifestatie Alles van de straat.
ULTRASPORTPRESTATIE
Naast de traditionele 11stedentocht en latere toeristische tochten zijn er nog de solistische ideële 11stedentochten of benefietsportprestaties van Olympisch zwemkampioen Maarten van der Weyden en ultrasporter Stefan van der Pal. Van der Weijden genas 20 jaar geleden van leukemie. Jaarlijks krijgen 100.000 mensen de diagnose kanker, 40.000 overlijden daaraan. Maarten haalde in 2021 een geldbedrag op met een vier daagse zwemtocht, hield in dat coronajaar een thuistriatlon in en rond zijn eigen huis. En zwom in juni 2019 in 75 uur de 200 km lange 11stedenzwemtocht. Zijn eerste poging in 2018 had hij na 163 kilometer door ziekte moeten opgeven. Juli 2022 voltooide Stefan van der Pal als eerste ooit de 11-steden triatlon. Op 25 juni 2023 volbracht Maarten van der Weyden 200 kilometer zwemmend, 200 kilometer fietsend en 200 kilometer wandelend dezelfde triatlon. Twee weken geleden liep Maarten nog door Aldtsjerk en Gytsjerk. Mensen konden onderweg een stukje meezwemmen, wandelen of fietsen en zich hiervoor laten sponsoren om geld op te halen. Van der Weijden en Van der Pal vonden het deel te voet het zwaarst.
STICHTING SEMMY en MVDHFOUNDATION
Stefan van der Pal haalde na vijf dagen zwemmen, zeven uur fietsen en 32,5 uur hardlopen 65.496 euro op voor Stichting Semmy. De vader van de in 2007 op 5 jarige leeftijd aan een tumor in de hersenstam overleden. Semmy is de oprichter van deze stichting die zich inzet voor onderzoek naar hersenstamkanker bij kinderen. Maarten van der Weijden zamelde met zijn 11stedenzwemtochten, thuistriatlon en recente triatlon grote geldbedragen in voor zijn in 2017 opgerichte Maarten van der Weyden Foundation. Hij beloofde in 2017 alles te geven om kanker de wereld uit te krijgen en het leven van voormalige, huidige en toekomstige kankerpatiënten te verbeteren. Elke gedoneerde euro gaat voor 100% naar kankeronderzoek, de organisatiekosten van zijn Foundation worden betaald vanuit sponsorgelden. Zijn 11-stedenthriathlon bracht 3,7 miljoen euro op, de helft is bijgelegd door de hoofdsponsor.
TEKST Trynwâldster Gerhild van Rooij uit Aldtsjerk
FOTO’S
Foto 1. Connie Harkema (auteur en illustraties). De geschiedenis van de Friese 11-steden in vogelvlucht, Arnhem, 2014, uitgever aquaZZ, 52 pagina’s, illustraties. ISBN 9789491897191, www.aquazz.com/ € 13,50. Serie 11-stedenkaarten € 8,50: harkemaconnie@gmail.com.
Foto 2. De elf steden, schilderij, 2×1 meter. Was te zien in Hotel WTC (2018), Kanselarij broedplaats voor onderwijs, bedrijfsleven en overheid. Kreeg bekendheid via lokale pers, en als spread in het Kunstledenmagazine op de Nationale Kunstdagen 2016 in Rotterdam Ahoy.
Foto’s 3/4. Connie Harkema, fotopresentatie van haar boek Slow Living 2 en expositie met nieuw werk t/m 30 juli 2023, Bibliotheek Heerenveen. (foto’s Gerhild van Rooij).
(Klik op de foto hieronder voor een vergroting en het bepalen van eigen snelheid op tablet of computer.)
